بندهاى مهم و حساس پیمان امنیتى آمریکا ـ افغانستان را مىتوان در این سرفصلها خلاصه کرد:
ـ حضور درازمدت یا همیشگی نظامیان آمریکایى در افغانستان؛
ـ تأسیس پایگاههاى نظامى در هر نقطه از افغانستان که آمریکا بخواهد؛
ـ آزادى عمل نظامیان آمریکایى براى انجام هرگونه عملیات نظامى؛
ـ مجاز بودن نظامیان آمریکایى در استفاده از هر نوع سلاح دفاعى و تهاجمى در افغانستان؛
ـ و مصونیت قضایى شهروندان آمریکا در افغانستان.
اگر محتواى این بند‌ها، به تصویب کاپیتولاسیون تفسیر شود، سخن گزافى نیست. حساسیت بندهاى مهم پیمان امنیتى درازمدتى که آمریکا در صدد است با دولت افغانستان امضا کند، باعث شد تا حامد کرزى براى آنکه خود را از عوارض منفى آن مصون نگه دارد، این تصمیمگیرى را به «لویه جرگه» واگذار کند. سرانجام لویه جرگه این توافق را تصویب کرد و هم‌اکنون همگان منتظر توشیح رئیس جمهور افغانستان حامد کرزای است.
در همین زمینه تابناک در گفت‌و‌گو با محمد ابراهیم طاهریان، سفیر سابق کشورمان در افغانستان، پاکستان و کار‌شناس مسائل شبه‌قاره به گفت‌و‌گو پرداخته است.
متن کامل را می‌توانید در اینجا بخوانید.
طاهریان در پاسخ به پرسشی پیرامون جزئیات پیمان امنیتی جدید که در «لویه جرگه» به تصویب رسید، گفت: پیمان امنیتی یک عقبه دارد، سابقه این پیمان، بر‌می‌گردد به پیمان استراتژیک که به بیش از یک سال پیش تصویب شد.
بنا بر اسناد بالا‌دستی، امریکایی‌ها هر جا نیرو داشته باشند، باید مصونیت قضایی داشته باشند. در پیمان استراتژیک، افکار عمومی در افغانستان، اجازه تصویب مصونیت قضایی را نداد؛ بنابراین، از دل پیمان استراتژیک، یک دو‌قلو درآمد و آن پیمان امنیتی بود که موکول به امروز شد.
همچنین طاهریان افزود: گویا در این مدت امریکایی‌ها، مردم افغانستان و نخبگان این کشور را در مقابل دوگانه قرار دادند.
این‌هایی که در این لویه جرگه، شرکت کردند در مقابل یک دوگانه قرار گرفتند. اگر این قرارداد امضا شود، کمک‌های مالی و اقتصادی غرب و امریکا، می‌رسد و اگر امضا نکنند، نمی‌رسد.
بنابراین با این فضا و این دوگانه که در مقابل افکار عمومی نشست قرار گرفت، لویه جرگه، این پیمان را تأیید کرد و برای توشیح به رئیس قوه مجریه ارجاع شده است.
وی ادامه داد: نمایندگان مجلس افغانستان، در این نشست شرکت نکردند؛ به دلیل اینکه قرائت قوه مجریه از این توافق را قبول نداشتند. آن‌ها می‌گویند بنا بر قانون افغانستان، این کشور مجلس لویی جرگه و سنا را دارد؛ بنابراین، تصمیمات باید از طریق نمایندگانی که با رأی مستقیم مردم برگزیده شدند و به پارلمان راه پیدا کردند، هر پیمان و قراردادی مسیر قانونی را بپیماید. در واقع نمایندگان، چون فکر می‌کنند، فراخوان لویه جرگه مشورتی یک نوع دور زدن قانون است، آن را تحریم کردند.
این کار‌شناس مسائل افغانستان، بیان داشت، مواضع حاکمیت و رؤسای‌جمهور افغانستان، در دهه گذشته نسبت به مواضع پایدار و یا ثابت نبوده است. این مواضع تغییراتی داشته که در حقیقت در یک راهی مستقیم نبوده است. برخی بر این باورند که مخالفت‌های کرزای بعد از تصویب لویه جرگه به معنای چانه زنی است، نه سنگ‌اندازی در روند تصویب نهایی.
همچنی وی اعلام کرد، ارزیابی‌ها نسبت به نیات کشورهای غربی و امریکایی‌ها این است که آن‌ها به دنبال اهداف استراتژیک در منطقه، به ویژه جلوگیری از رشد چین و روسیه و بقیه کشورهای منطقه هستند. امریکایی‌ها، نیاز به پایگاه داشتند که در آن سرباز داشته باشند. از سوی دیگر هم برای حضور سربازان نیاز به مصونیت قضایی می‌خواهند. به همین دلیل به دنبال یک پیمان امنیتی اضافه بر پیمان استراتژیک بودند.
طاهریان در ادامه گفت، در سخنرانی افتتاحیه لویه جرگه، آقای کرزای به صراحت اعلام کرد که همسایگان افغانستان با این پیمان غیر از ایران موافق هستند و مخالفتی ندارند. ایران هم، در پایان گفته است، به تصمیم مردم افغانستان احترام می‌گذاریم.
بنده به عنوان یک کار‌شناس، فارغ از اینکه موضع ایران نسبت به پیمان چیست، می‌گویم که تجربه گذشته، چراغ راه آینده است. اگر شما مجموعه مسائل افغانستان در سه دهه گذشته را مرور کنید، به نظر می‌رسد که این پیمان سرآغاز تولید انرژی برای جریان افراط خواهد بود. از سوی دیگر، این توافق باعث، پیچیده کردن اوضاع افغانستان و به دنبال آن اوضاع منطقه می‌شود. در پایان باید گفت که این توافق، کمکی به بهتر شدن اوضاع افغانستان نخواهد کرد. هر چند امیدوارم ارزیابی بنده نادرست باشد.
طاهریان در پایان گفت، تقریبا همه شواهد نشان می‌دهد که به ویژه با این دوگانه سازی که امریکایی‌ها انجام دادند و به نوعی حاکمیت از آن حمایت کرد که اگر امضا نکنید کمک‌ها قطع می‌شود، افکار عمومی در وضعیتی قرار گرفته که هیچ علامت قطعی برای اینکه امضا نشود، وجود ندارد.
